De 10 stappen van het bedrijfsovernametraject
Iedere bedrijfsovername is anders, maar toch zijn er een aantal stappen die bij elk bedrijfsovernameproces terugkomen. In het kort is het bedrijfsovernametraject onder te verdelen in 10 stappen:
- Het ondertekenen van de geheimhoudingsverklaring
- De kennismaking tussen koper en verkoper
- Het uitwisselen van informatie
- De waardebepaling van het bedrijf en de bieding
- De onderhandeling tussen koper en verkoper
- De intentieovereenkomst opstellen en tekenen
- De financiering regelen
- Een Due Diligence uitvoeren
- De koopovereenkomst opstellen en tekenen
- De overdracht
Het ondertekenen van de geheimhouding
Voordat een kennismaking plaatsvindt tussen koper en verkoper, zal eerst een geheimhoudingsverklaring (ook wel non-disclosure agreement of NDA genoemd) getekend moeten worden. Tijdens het bedrijfsovernametraject wordt gevoelige informatie over het bedrijf uitgewisseld. In een
geheimhoudingsovereenkomst wordt afgesproken dat de verkregen informatie niet aan derden gedeeld mag worden. Het geldt dus als bescherming voor de verkoper tegen misbruik van vertrouwelijke informatie van het bedrijf. Daarnaast beschermt het de potentiële koper tegen mogelijke prijsopdrijving, omdat ook de verkoper niet naar buiten mag brengen in onderhandeling te zijn.
De kennismaking tussen koper en verkoper
Nadat de geheimhoudingsovereenkomst ondertekend is, wordt het bedrijfsovernametraject vervolgd met een kennismaking tussen verkoper en potentiële koper. Tijdens dit gesprek leren koper en verkoper elkaar kennen om te kijken of er een ‘klik’ is. Vanuit dit gesprek wordt bepaald of er voldoende basis bestaat om het overnameproces met elkaar in te gaan.
Het uitwisselen van informatie
Wanneer besloten is om het traject verder in te gaan met elkaar is het tijd voor de informatie-uitwisseling. Dit gebeurt meestal in de vorm van een informatie- of verkoopmemorandum. In een
informatiememorandum staat alles over het bedrijf wat van belang is voor de koper. Het is van belang dat een potentiële koper met dit document volledig en juist geïnformeerd wordt. Het informatiememorandum is onderdeel van de meldingsplicht van de verkoper en de onderzoeksplicht van de koper.
De waardebepaling van het bedrijf en de bieding
Vervolgens wordt de waarde van het over te nemen bedrijf bepaald. Een
waardebepaling van een bedrijf kan op verschillende manieren uitgevoerd worden. Op basis van deze waardebepaling en de informatie uit het memorandum wordt een bieding voorbereid. Doorgaans gaat het om een indicatieve niet-bindende bieding. De potentiële koper beschikt nog niet over alle relevante informatie, vandaar indicatief. De onderhandelingen zijn nog niet gestart en moeten nog plaatsvinden, daardoor is de bieding niet-bindend.
De onderhandelingen tussen koper en verkoper
Wanneer de verkoper voldoende aanknopingspunten ziet worden
de onderhandelingen gestart. De indicatieve niet-bindende bieding van de potentiële koper geldt als uitgangspunt en wordt als leidraad gebruikt. Naast de overnamesom wordt er onderhandelt over het voortbestaan van de onderneming en het welzijn van de medewerkers. Het is belangrijk om voldoende tijd uit te trekken voor de onderhandeling. Onderhandelen onder tijdsdruk pakt voor één partij altijd nadelig uit namelijk.
De intentieovereenkomst opstellen en tekenen
Als partijen uit de onderhandelingen op hoofdlijnen een overeenstemming bereiken, dan worden de gemaakte afspraken vastgelegd in een intentieovereenkomst. Deze intentieovereenkomst wordt ook wel
Letter of Intent (LOI) genoemd. Na het tekenen van de intentieovereenkomst wordt het lastig voor een koper om zich nog terug te trekken. Om als potentiële koper toch een stok achter de deur te houden, wordt vrijwel altijd het voorbehoud van financiering en het voorbehoud van een boekenonderzoek opgenomen in de overeenkomst. Daarnaast wordt een tijdsplanning van het vervolgproces opgenomen.
De financiering regelen
De koper kan nu de financiering gaan invullen. Dit vormt regelmatig een struikelblok bij een bedrijfsovername, omdat kopers vaak niet beschikken over het benodigde eigen vermogen voor het verkrijgen van de financiering. Naast eigen inbreng, bancair krediet en externe investeerders kan ook de verkoper een rol spelen bij de financiering. Zo kan er een earn-out regeling getroffen worden, waarbij genoegen genomen wordt met een lagere koopsom in ruil voor een percentage van toekomstige inkomsten of een achtergestelde lening, waarbij een deel van de verkoopsom als lening achterblijft in de onderneming.
Een Due Dilligence uitvoeren
Een
Due Diligence is een ander woord voor boekenonderzoek. Tijdens een Due Diligence verifieert de koper de door de verkoper beschikbaar gestelde informatie op juistheid en onderzoekt of er geen spreekwoordelijke ‘lijken in de kast’ aangetroffen worden. De uitkomsten van het onderzoek kunnen aanleiding vormen voor de koper om de afgesproken prijs aan te passen of om bepaalde garantiebepalingen op te nemen in de koopovereenkomst. In het ergste geval kan de koper helemaal afzien van het aankopen van de onderneming.
De koopovereenkomst opstellen en tekenen
Na afronding van de Due Diligence is het tijd om de koopovereenkomst op te maken. De overname wordt hier tot in detail beschreven. Er zijn een aantal belangrijke onderdelen:
- Een beschrijving van het object van verkoop
- De transactiedatum en transactieprijs
- De wijze van betaling
- Garanties en vrijwaringen
De ondertekening van de koopovereenkomst kan in veel gevallen onderhands plaatsvinden. Er is dan geen tussenkomst nodig van de notaris.
De overdracht
Als de handtekeningen onder de koopovereenkomst gezet zijn en de koper heeft de financiering rond, dan vindt de daadwerkelijke bedrijfsoverdracht en de betaling van de koopsom plaats. Bij het overdragen van een B.V. of N.V. is het nodig om een notaris in te schakelen. De betaling van de aandelen loopt in dit geval ook via de notaris. Een bedrijfsoverdracht van een eenmanszaak of VOF kan zonder tussenkomst van een notaris onderhands geregeld worden.